#materiałmiesiąca | Inżynieria materiałowa na ratunek sztuce
W tym Materiale Miesiąca skupimy się na temacie na pierwszy rzut oka niezwiązanym z inżynierią materiałową – sztuce. Dziedzictwo kulturowe jest ogromną wartością dla społeczeństwa. O tym, że zależy nam na jego zachowaniu, świadczy niezliczona ilość galerii, muzeów i innych ośrodków poświęconych prezentowaniu i propagowaniu sztuki i kultury.
Z biegiem czasu jednak nawet najwybitniejsze dzieła niszczeją. Zwłaszcza dlatego, że artyści raczej myślą o efekcie, który wywołają zaraz po pokazaniu ich publice, a nie o ich długowieczności. Dzieła sztuki często wykonywane są z nietrwałych materiałów, wrażliwych na warunki ekspozycji i przechowywania. Prowadzi to do konstruowania przeróżnych konstrukcji ekspozycyjnych, a nawet utrzymywania sztucznych klimatów w salach, w których są wystawiane. Niestety, nawet największa dbałość o warunki ekspozycji nie powstrzyma zachodzących z czasem zmian.
W roku 2015 Unia Europejska rozpoczęła projekt NANORESTART (NANOmaterials for the RESToration of works of ART). Zadaniem tego projektu było opracowanie różnych nanomateriałów i zaawansowanych materiałów funkcjonalnych, które pomogą w długotrwałej ochronie i zabezpieczeniu współczesnych dzieł sztuki. Skupiono się na kilku różnych kierunkach badań, między innymi na roztworach do kontrolowanego czyszczenia powierzchni oraz wzmacnianiu i ochronie powierzchni za pomocą nanocząstek, nanopojemników. Ponadto podjęto próbę utworzenia substratów pomagających w analizie materiałowej oraz ocenie i badaniu skutków tych środków na środowisko.
Wśród dzieł objętych projektem i czyszczonych opracowanymi środkami znalazł się między innymi obraz "WHAAM!" Roya Lichtensteina (1963, Tate London). Z uwagi na technikę i różne, dość nietypowe rodzaje farb użyte do jego namalowania konserwacja była dość trudnym zadaniem. Dodatkowe wyzwanie stworzyła też bliskość trzech różnych rodzajów farb i małe obszary pokryte poszczególnymi ich rodzajami – niosło to za sobą zagrożenie, że przy zastosowaniu tradycyjnych metod renowacji uszkodzone zostaną powierzchnie obszarów przejściowych między różnymi rodzajami farb. Na pomoc przyszły jednak nanomateriały – opracowano bowiem hydrożel polimerowy na bazie alkoholu poliwinylowego. W hydrożelu zawarto roztwory różnych substancji czyszczących. Taki sposób czyszczenia pozwolił na równomierne ściągnięcie zanieczyszczeń ze zróżnicowanej powierzchni oraz uchronił ją przed uszkodzeniem.
Możemy więc powiedzieć, że inżynieria materiałowa to nie tylko dbanie o przyszłość, ale również dbanie o to, co pozostawiła nam po sobie przeszłość.
Źródło [SpringerLink]: https://heritagesciencejournal.springeropen.com
Photo credits: GualdimG https://commons.wikimedia.org/.../File:Whaam!
Autor: Krzysztof Jurko
Koło naukowe WAKANS
Artykuł z cyklu "Materiał miesiąca"